Związek Gmin Jeziora Rożnowskiego

Cele projektu i sposób realizacji

Celem ideowym projektu było uruchomienie kompleksowego programu powstrzymywania degradacji ekologicznej zbiorników. Celem praktycznym jest rekultywacja zdegradowanych stref przybrzeżnych zbiorników poprzez:
- strefowe pogłębienie dna zbiorników,
- likwidację zbędnych płycizn,
- podwyższenie strefy brzegowej gruntem pochodzącym z pogłębień,
- ukształtowanie i ubezpieczenie nowej linii brzegowej,
- zabudowę biologiczną ujść potoku Świdnik i potoku Przydonickiego,
- utworzenie nowych terenów pod inwestycje rekreacyjno-turystyczne,
- poprawę hydraulicznych warunków przejścia fal powodziowych w cofce zbiornika rożnowskiego.

Ogólna idea realizacji tego programu polega na zbilansowaniu kubatury gruntu, jaki zostanie wydobyty w trakcie pogłębiania dna zbiornika, z kubaturą gruntu niezbędnego do podwyższenia strefy brzegowej zawartej pomiędzy obecną a nową linią brzegową. W pierwszym etapie realizacji inwestycji zostaną sprawdzone i ewentualnie zweryfikowane metody realizacji, sprzęt i konstrukcje budowli przyspieszających odsączanie i konsolidację wydobytego z dna zbiornika urobku. Wyniki badań i obserwacji poczynione w tym etapie będą ostatecznie określać wymiary kwater i rodzaj konstrukcji grobli odsączających, a to z kolei będzie modyfikować technologię stopniowego podwyższania terenów przybrzeżnych. Dalsza realizacja inwestycji będzie prowadzona etapami skojarzonymi z miejscowym planem rozwoju danej strefy.

Rekultywacja wybranych stref brzegowych zbiornika rożnowskiego

W zbiorniku rożnowskim wytypowano dwa najbardziej zdegradowane obszary, które w pierwszej kolejności zostaną poddane rekultywacji, są to zatoki w rejonach miejscowości Tęgoborze i Bartkowa (rys. 3).

- płaskie tereny pod inwestycje turystyczno-rekreacyjne,takie jak boiska sportowe, baseny, ścieżki zdrowia, ścieżki rowerowe, tereny trawiasto-zakrzewione z wysoką zielenią;
- bulwarowe nabrzeża dające możliwość skutecznego ubezpieczenia nowych brzegów, jak też stwarzające warunki do spacerów, rekreacji ruchowej połączonej z bezpośrednim obcowaniem z przyrodą (punkty obserwacyjne i widokowe);
- nabrzeża cumownicze, umożliwiające łatwy dostęp do wody dla uprawiania sportów wodnych;
- zatokę dla motorówek zlokalizowaną w pobliżu istniejącej stacji paliw oraz kanał doprowadzający (Zatoka Tęgoborska);
- zabudowę biologiczną ujść potoków Świdnickiego i Przydonickiego stwarzającą możliwość doczyszczenia wody i warunków do rozwoju fauny wodnej;
- miejsca dla kawaraningów i pola namiotowe;
- slipy do wodowania łodzi;
- tereny, na których mogą być organizowane widowiska,
np. cyrkowe, festyny, itp.;
- systemy schodów i pochylni zjazdowych umożliwiających korzystanie z ww. atrakcji osobom niepełnosprawnym.
Poziomy nabrzeży dostosowano do poziomów wody wynikających z gospodarki wodnej zbiornika, tj.:
- nabrzeża pionowe na poziomie - 265,0 m n.p.m. będą obsługiwać poziom wody przy utrzymywaniu rezerwy powodziowej rzędu 80 min m3;
- nabrzeża na poziomie - 268,0 m n.p.m. będą obsługiwać poziom wody przy utrzymywaniu rezerwy powodziowej rzędu 50 min m3;
- nabrzeża skarpowe cumownicze w zakresie rzędnych od 263,0 do 271,0 m n.p.m. będą obsługiwać zmienny poziom wody w zbiorniku od 264,2 do 270,0 m n.p.m.
Pogłębianie stref brzegowych. Dno zbiornika będzie pogłębiane pogłębiarką ssąco-refulującą przesyłającą hydraulicznie pulpę gruntowo-wodną rurociągiem na kwatery do załadowania. Nadmiar wody z namywanego gruntu będzie odpływał przez groble odsączające do jeziora. Pogłębianie rozpocznie się od tych przybrzeżnych części zbiornika, gdzie dno przewyższa rzędną 263,0 m n.p.m. i będzie kierowane w stronę wyznaczonych obszarów pogłębień. W rejonie Zatoki Tęgoborskiej przewiduje się pogłębienie dna zbiornika na obszarze ok. 205 ha, co przy średniej głębokości pogłębiania 1,25 m pozwoli uzyskać ok. 1,6 min m3 urobku potrzebnego do załadowania przestrzeni pomiędzy istniejącą drogą Brzesko-Nowy Sącz a nową linią brzegową. Aby tereny w rejonie zatoki Bartkowa mogły zostać załadowane wymagane 265 000 m3 gruntu uzyska się poprzez pogłębienie dna w tym rejonie na obszarze ok. 14 ha.
Podwyższanie brzegów. Pierwszą fazą robót, przygotowujących teren do załadowania, będzie wykonanie grobli kamiennych, kamienno-żwirowych lub ich modyfikacji. Ostateczny kształt i konstrukcja grobli, zasady podziału na kwatery do zaref ulowania zostanąokreślone w pierwszym etapie robót planowanym do wykonania w rejonie Zatoki Tęgoborskiej na lewym brzegu potoku Świdnickiego.
Groble odsączające będą wykonywane z obiektów pływających i sprzętem lądowym. Namywanie kwater rozpocznie się od kwater położonych najdalej od zbiornika. Łączna kubatura gruntu potrzebna do podwyższenia terenów do rzędnej 271,0 m n.p.m. w obszarze do nowej linii brzegowej wyniesie ok. 1,6 min m3 w rejonie Zatoki Tęgoborskiej i ok. 0,3 min m3 w rejonie zatoki Bankowa.
Konstrukcje nabrzeży. Nabrzeża docelowe będą budowane po zakończeniu załadowania do rzędnej 268,0 m n.p.m. i wyprofilowaniu ze spadkiem nowo powstałego terenu. Na powierzchni odwodnej wszystkich grobli pośrednich zostaną ułożone materace siatkowo-kamienne z wyłożeniem na koronie i dnie. Na koronie nasypów wykonane zostaną mury z koszy siatkowo-kamiennych, aby umożliwić dalsze załadowywanie terenu do rzędnej 271,0 m n.p.m. Po zakończeniu docelowego załadowania przystąpi się do budowy zjazdów, ciągów spacerowych, schodów itp. elementów.
Przyjęta technologia załadowania daje możliwość strefowego etapowania robót i sukcesywnego przekazywania załadowanej strefy w użytkowanie. Typowy przekrój nabrzeża bulwarowego przedstawiono narys. 4.

Rekultywacja strefy brzegowej i modernizacja skarpy zbiornika czchowskiego wzdłuż drogi Brzesko-Nowy Sącz

Rejon cofkowy zbiornika czchowskiego jest silnie zamulony głównie przez potok Łososina. Przy niższych stanach wody odsłaniane są liczne mielizny i wyspy okresowo porastane wikliną i szuwarami. Zaprojektowane poszerzenie terenu lewego brzegu zbiornika i lokalne jego pogłębienie ma spełnić następujące funkcje:
- stanowić nowąlinię brzegową, której podstawa wykonana w formie pryzmy kamiennej zabezpieczy przed ewentualną erozją brzegową z uwagi na położenie na wklęsłym zakolu Dunajca;
- zlikwidować płycizny i okresowo wyłaniające się wysepki ułatwiając tym sposobem przejście fali powodziowej;
- stworzyć obszar rekreacyjno-turystyczny wzdłuż drogi Brzesko-Nowy Sącz z punktami dojścia do wody poprzez małe przystanie z pomostami pływającymi oraz tereny rekreacji ruchowej (ścieżka rowerowa);
- stanowić wystarczająco mocne podłoże pod ewentualną rozbudowę istniejącej drogi.

Powyższe funkcje użytkowe zostaną osiągnięte po wykonaniu następujących podstawowych robót hydrotechnicznych:
- pogłębienie dna zbiornika wzdłużnowej linii brzegowej,
- budowa nowego nabrzeża,
- budowa nasypu, którego parametry konstrukcyjne umożliwią w przyszłości wykonanie dwupasmowej drogi Brzesko-Nowy Sącz,
- budowa przedłużeń istniejących przepustów drogowych,
- budowa przystani brzegowych dla sportów wodnych.

Pogłębienie strefy przybrzeżnej. Przewiduje się odmulenie strefowe dna zbiornika u podstawy nowego nabrzeża. Kubatura namułów do przemieszczenia wynosi ok. 55000 m3. Możliwość ich wykorzystania do budowy nasypu zostanie zweryfikowana w trakcie robót pogłębiarskich.
Modernizacja skarpy zbiornika wzdłuż drogi Brzesko-Nowy Sącz. Nowa linia brzegowa i tworząca ją skarpa będzie miała łączną długość 2,8 km (rys. 5).
Średnia wysokość ubezpieczeń wyniesie 6,0 m. Podstawowa konstrukcja ubezpieczenia wykonana będzie w formie pryzmy kamiennej, na której zostaną ustawione konstrukcje siatkowo-kamienne w formie muru oporowego. Typowy przekrój poprzeczny nabrzeża przedstawiono na rys. 6.

Przestrzeń pomiędzy nową linią brzegową a istniejącą skarpą zbiornika zostanie wypełniona gruntem filtracyjnym zagęszczonym warstwami, zgodnie z wymogami stosowanymi przy nasypach hydrotechnicznych.
Przewiduje się wykonanie następujących ilości robót podstawowych:
- nasypy z gruntów filtracyjnych 230000 m3,
- narzut kamienny 104000 m3,
- konstrukcje siatkowo-kamienne 19200 m3.